Is dit nu de Russische maffia?

Slechts één keer in de vier jaar heb je de kans om op deze maanddag een bericht vast te leggen. Deze kans mag ik natuurlijk niet onbenut laten. Daarom een verhaal speciaal bewaart voor een bijzondere dag. Een waar gebeurd verhaal uit december 2007.

Maffia en Rusland. Vaak worden deze twee woorden aan elkaar gekoppeld. Hoewel ik nu al twee jaar regelmatig in Sint Petersburg verblijf, heb ik de koppeling nog niet echt meegemaakt. Eenmaal eerder heb ik wel eens geschreven, hoe vier zwart geblindeerde auto’s mij voorbij snelde en even later gierend tot stilstand kwamen bij de Zwitserse juwelierswinkel. Verder is maffia eigenlijk meer grap bij ons thuis geworden. “Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?” “(Big smile) De maffia is onsterfelijk.”
Maar nu, damesch en heren, kom ik met een echt maffia verhaal. Waar gebeurd. Nog vers in het geheugen. Ik neem jullie mee naar de schimmige buitenwijken van Sint Petersburg. Waar niet alles het zonlicht duldt en waar de lucht grauw en grijs is.

Het gebeurde op een vrijdag ochtend. Op kantoor rinkelde de telefoon. Aan de andere kant van de lijn sprak onze tipgever: “Als jullie nog iets van jullie geld terug willen zien, dan moeten jullie nu naar het volgende adres komen.” Een van onze cliënten stond op het punt failliet verklaard te worden. Na kort overleg, blijkt dat dit inderdaad de enige kans is om nog iets van de investering terug te zien. Voor gewichtigheid en voor een beter onderhandelingsresultaat, moet zowel het afdelingshoofd als de Nederlandse directeur mee. En dat betekent ook een tolk. En zo zat de delegatie (niet in zwart pak) een half uur na het telefoontje wel in een zwarte mercedes (niet geblindeerd) op weg naar het genoemde adres. Op weg naar contactpersoon I., die maatjes is met de voormalige eigenaar van het bedrijf.

Mobiele telefoon. “Spreek ik met I.?” “hmm.” “Wij staan voor de deur, in een zwarte mercedes.” “Ok, ik kom zo de hoek omrijden in een zwart geblindeerde lexus jeep. Volg mij!.” Klik en er is opgehangen. En zo wordt het een kleine stoet. I. heeft ontzettend veel haast, verkeersregels kent hij niet. Binnen tien minuten rijden beide auto’s een oud fabrieksterrein op. Voor de ingang houden ze halt en zwaaien de deuren open. De delegatie volgt I. het zevenetage bakstenen gebouw in.

In eerste instantie wordt de doorgang ons belemmerd. Maar na een kort belletje gaat de telefoon bij de bewaker. Een rauwe stem schalt er doorheen “Doe eens gauw open!”. En zonder enige documenten te hoeven invullen zijn we opeens binnen. Met z’n drieën in een minilift naar de vierde etage. Een grote lege hal en twee deuren. We nemen de eerste. Gelijk na de deur is er een metaaldetectorpoortje. Vreemd voor een kantoorgebouw, denk ik bij mezelf. In het kantoor staan zes bureau’s, er wordt hard gewerkt. Links is er nog een deur. Nadat wij zijn aangekondigd wordt de deur voor ons geopend. Door een blauwe rookwalm zien we een ineengedoken man achter een groot bureau zitten. Een te groot bureau in een kamer waar verder niets staat.
Hij gebaart ons welkom en wijst ons de stoelen aan waar we plaats mogen nemen. I. neemt het woord. Zo krijg ik de kans om het mysterieuze figuur in de grote leren stoel zijlings te bestuderen. De man ziet er ziek uit. Zijn huid is verschrompeld, zijn ogen fijn dicht geknepen. Om zijn hals hangt een dikke gouden ketting. Hij is ongeschoren. Zijn kleding lijkt van de vuilnisbelt te komen. Hij komt over als een sloeber en slurpt pik zwarte koffie naar binnen. Af en toe onderbreekt hij zijn slurpen om een trek te nemen aan zijn sigaret. I. is klaar met spreken. Het woord is aan onze delegatie. Van tevoren waren we gewaarschuwd. Niet onderhandelen! Neem elk aanbod aan.

De cijfers komen niet overheen. De man drukt op een van de knoppen op zijn paneel. "K. hierheen en snel!"Nog geen twintig seconden later is K. binnen. De man fluistert hem wat in het oor. K. vertrekt weer. Al snel vertrekt ook de afdelingsdirecteur, die naar hun boekhouder moet. En ook I. krijgt een belletje en verlaat het vertrek. Wij blijven alleen achter. De man begint zijn verhaal. “Vroeger was dit een florerend bedrijf. We waren de nummer één in Rusland, wat betreft pelmeni (Russische ravioli) en mayonaise. Ik had directe toegang tot het Kremlim en het Smolny. Als ik met iemand wilde spreken, hoefde ik alleen maar mijn hoorn op te pakken en had ik een directe lijn. Eind jaren negentig werd het een rommel.” Er wordt op de deur geklopt en mister godfather kijkt verbaasd op. Hij is toch in bespreking. Wie durft hem te storen? Er komt een kerel naar binnen gerend. Baas, er zijn wat probleempjes. D. en T. luisteren niet. Waarop de man hem koel aankijkt. “Leg ze dan maar elk apart in een kamer. Hou ze tegen de grond. Als ze nog niet willen luisteren, moeten ze maar voelen.” Hij schudt de kerel weg en kijkt ons weer aan. “Sorry voor het oponthoud. Dagelijkse gang van zaken.” En hij vraagt hoe het bedrijfsleven er in Nederland aan toe gaat.

Na twintig minuten staan we weer in de hal. I. zegt dat we de man dankbaar moeten zijn. Dat we een redelijk bod hebben gekregen en dat als we de volgende dag waren gekomen er niets meer te halen viel. Misschien alleen wat rot vlees uit de containers.

We rijden terug naar kantoor en gaan verder met het dagelijkse reilen en zeilen. Alsof er niets gebeurd is. Alsof alles normaal is. Met onze dagelijkse gang van zaken.