Oog in oog met Peter d'Hamecourt

Sinds ik begonnen ben met Ruslandkunde werd mij gevraagd: “Wat wil je er later mee worden?” En mijn antwoord was steevast: “De nieuw Peter d’Hamecourt.” En vandaag stond ik voor het eerst (en wie weet voor het laatst) oog in oog met mr. Rusland van de NOS zelve. Hij gaf een boekpresentatie over zijn zojuist verschenen boek ‘Russen zien ze vliegen’, een verzameling columns uit de periode 1989 – 2007. Een verhaaltje, een grapje en vervolgens werd het boek (jaja gratis) uitgedeeld en begon de signeersessie. Bij voor hem onbekende mensen signeerde hij zijn boek met de volgende woorden: ‘Lija, Vliegen met Russen. Dat is pas spannend!’
Als inleidend verhaal tijdens de presentatie vertelde hij hoe de titel van zijn boek is gebaseerd op een verhaal over UFO’s uit de begin jaren negentig, zich afspelend in Tver. In zijn boek komt dit verhaal in de vorm van een column terug, alleen is het dan gesitueerd in Lipetsk. Slordig? Zijn columns zijn korte verhaaltjes uit het verbazende dagelijkse leven in Rusland, zelf noemt hij het miniatuurtjes. In de verantwoording staat dat er in de loop van 2008 een eind komt aan zijn correspondentschap. Ik vermoed zo na de nasleep van de presidentsverkiezingen in maart. Dit betekent dat ik een klein half jaartje heb om me voor te bereiden en mijn uitspraak waar te maken. Of is mijn roeping ondertussen veranderd? Voorlopig ga ik aan de slag als management trainee en blijf ik mijn blog bijhouden. En wie weet kruisen de wegen van mr Rusland en mij zich nog eens, bijvoorbeeld in het vliegtuig op weg naar Nederland. ( Zo ontmoeten veel Nederlanders die in Rusland verblijven elkaar). En misschien is dat nog wel spannender dan vliegen met Russen.
26.IX.07

Vuilnis

Terwijl ik met een zakje vuilnis over straat loop, op weg naar een grote vuilcontainer, realiseer ik me hoe goed de vuilverwerking in Nederland is geregeld. In elk geval in vergelijking met hier. In een straal van 2 minuten lopen, maakt niet uit in oostelijke, noordelijke, zuidelijke of westelijke richting, is er een vuilcontainer te vinden. Als de vuilcontainer niet in brand is gestoken, dan is hij gevuld met talloze kleine plastic tasjes. Van die dunne goedkope plastic tasjes, waarin de groenteboer op de markt zijn waar overhandigt. Vuilniszakken kennen ze hier niet, simpelweg omdat het niet echt praktisch is om met een grote vuilniszak twee minuten te slepen. Een zakje vuilnis neemt men onderweg mee. Dus moet het niet te belastend zijn naast je handtasje, aktetas, boodschappentas of een combinatie van voorgaande. Voor sommigen mensen is twee minuten echter teveel gevraagd en zij ontdoen zich van hun vuil al na 10 seconden. Gelukkig heeft elke binnenplaats en straat zijn eigen schoonmaker (dvornik), die vaak om zes uur ’s ochtends de stad beginnen te poetsen. Hierdoor zwerft er niet te veel vuilnis op straat. Deze dvorniki resteren nog uit de Sovjettijd. Wat er na hun werk nog wel blijft zwerven zijn bierblikjes en flessen. Flessen van de wodka of bier. Wijnflessen kom je nauwelijks tegen. Glasbakken bestaan niet, laat staan gft of papierbakken. De blikjes en flesjes zijn de inkomsten van alcoholisten en zwervers. Met grote tassen zeulen zij de straten af op zoek naar dit soort afval. Bij speciale depots leveren ze deze dan in om daar enkele centen voor te krijgen. Genoeg om voor zichzelf een aantal flesjes bier te kopen, die zij gedurende de avond zelf leeg weer ergens neergooien. De volgende ochtend begint het proces opnieuw; de kater nog voelende op zoek naar lege flesjes voor de noodzakelijke vloeistof van die avond. Nee, een goed doordacht systeem voor vuilverwerking - daar kan men niet van spreken. Maar het werkt wel en de straten zijn (redelijk) schoon.
23.IX.07

Kruiswoordpuzzel

Elke ochtend worden er op uithangborden langs de grotere wegen kranten geplakt. Een oud mannetje heeft een tas met kranten bij zich, een emmer met stijfsel en een roller. Drie tot vijf bladen passen op een bord. Zoals een krant betaamt, staan er stukjes nieuws, de weersvoorspelling, een foto, de tv- gids en een kruiswoordpuzzel in. Deze standaardformule is altijd wel terug te vinden. En altijd als ik er langs loop is de kruiswoordpuzzel ingevuld. Niet gedeeltelijk, maar alle vragen/ raadsels en opdrachten zijn opgelost. Geen leeg vakje meer over. Soms zijn ze met een potlood, soms met een pen ingevuld. Soms met een keurig handschrift, alsof iemand er de tijd voor heeft genomen. Soms heel haastig. En dit fenomeen vindt niet alleen nu in de herfst plaats, hetzelfde is mij in de lente en zomer opgevallen. En zelfs in de winter. Ook al vriest het 20 graden, de kruiswoordpuzzel is altijd ingevuld. Ik ben erg benieuwd of mensen er speciaal vroeger voor opstaan. Of een luchtje scheppen synoniem staat aan het invullen van een kruiswoordpuzzel. Zouden het pubers, vijftigers of oude van dagen zijn? Hebben de kruiswoordpuzzeljagers de borden in districten onderverdeeld en krijg je binnen zo’n groep een dag toebedeeld of zijn ze voor iedereen toegankelijk en geldt de regel wie het eerste komt? Vechten ze erom? Als ik de volgende keer vroeg opsta ga ik tegenover een krantenbord zitten en wacht ik totdat het potlood getrokken wordt. Dan spring ik vanachter een boom vandaan en betrap ze met mijn fototoestel op heterdaad. Want nu heb ik geen idee wie er achter de ingevulde kruiswoordpuzzels schuil gaan. Daarom alleen een foto van het bewijsstuk.
21.IX.07

Op weg naar de verkiezingen

In maart vinden er in Rusland presidentsverkiezingen plaats. En na 8 jaar Vladimir Poetin is het tijd voor Rusland om afstand te nemen van deze op handen gedragen president. Volgens de constitutie heeft de president namelijk recht op twee ambtstermijnen van 4 jaar en aan deze democratische traditie moet men zich houden. En dat zal ook gebeuren. Maar democratie in Rusland is wat anders dan wat er in Nederland onder verstaan wordt. Zo heeft Poetin zich onlangs nog fel tot Bush gewend: “Amerika hoeft Rusland de democratie niet te beleren. Rusland kent haar eigen democratie.” En zo wordt er nu begonnen met de voorbereidingen voor de presidentsverkiezing. Het is noodzakelijk om even in herinnering te brengen hoe Poetin tot president is verkozen. Voordat Poetin president werd, was deze Petersburgse ex- KGB’er een vrij onbekend persoon op het politiek toneel. Boris Jeltsin kampte al jaren met zijn gezondheid. Daarbij kon zijn verworven rijkdom en steun van de clan oligarchen zich tegen hem keren. In 1999 wordt Poetin uit het niets opeens benoemd tot premier minister, waarom? Poetin was Jeltsin uitverkoren presidentskandidaat. Op Oudejaarsavond neemt Jelstin afstand van zijn ambt en bedankt het Russische volk voor haar steun, dat ze niet hebben opgegeven in de niet altijd gemakkelijke tijden, eigenlijk voor alles wat ze in de jaren negentig met hem hebben doorgemaakt. Poetin wordt waarnemend president. Binnen drie maanden moeten er verkiezingen worden uitgeschreven, twee maanden eerder dan oorspronkelijk gepland. De campagne van Poetin was al klaar voor lancering, die van de oppositie niet. In maart 2000 stemde Rusland massaal op de onbekende, maar door het Kremlin gesteunde, Poetin. Nu, anno 2007, is er wederom een wisseling van de post premier minister, en wederom is er een onbekende op het politieke toneel van het Kremlin verschenen. De 65 jarige Zoebkov. De tactiek achter deze zet. De president van de Russische Federatie mag niet ouder dan 70 jaar zijn. Zoebkov zal een tussenpion zijn, om vervolgens plaats te maken voor een nog machtigere Poetin. De kans dat Zoebkov verkozen wordt, is zeer groot, aangezien het Russische volk Poetin vertrouwd en zijn kandidaat dus hoogstwaarschijnlijk zal steunen. De geschiedenis zal zich herhalen. Ondertussen zijn er ook al bewegingen achter de schermen waarneembaar: er wordt door Mironov van de partij Rechtvaardig Rusland -de officiële regering steunde oppositiepartij- geroepen dat het ambtstermijn voor de president in de toekomst verhoogd moet worden naar 5 of zelfs 7 jaar. De uitkomst van dit verhaal; Poetin zal niet verdwijnen, maar in 2012 zijn zetel hernemen, wie weet voor misschien wel 14 jaar. Dan is hij mooi weer aan de macht als de Olympische winterspelen Sochi aandoen. Ja, Rusland kent een eigen democratie.
18.IX.07

Probleempjes

Even ter geruststelling. Alles is ok. Ik ben terug uit Georgie en woon nu in Sint Petersburg. Per 1 oktober begin ik met werken. Het niet verschijnen van verhalen heeft met computer/ Internet problemen te maken.Ik blijf wel schrijven, dus ze komen eraan. Binnenkort moet het probleem opgelost zijn. Blijf vooral de blog volgen :)

In de wolken

Buiten is het -50 graden Celsius. Binnen zit ik, op weg naar een nieuw avontuur. Om mij heen wolken. In allerlei vormen. Beneden land. Strak opgedeeld in vierkanten. Akkers van de Nederlandse boeren. Met elke minuut laat ik Nederland verder achter en nader ik mijn nieuwe verblijfplaats. Vanuit de cockpit meldt de captain dat we op een hoogte van 10.000 meter vliegen. Benenden, op 7.000 meter, vliegt het KLM-toestel naar Moskou. Weldra zullen we de Russen, zakenlieden en toeristen op weg naar Moskou inhalen. Sint Petersburg wint van Moskou. We vliegen boven de Oostzee. De zee is opgedeeld in eindeloos veel eilanden. Nog een uur te gaan en dan begint het echt: Lija in Sint Petersburg. Er wordt macaronisalade met een warm broodje uitgedeeld. Men stort zich er gretig op om de reis te verkorten, de tijd te vullen en de buurman/ buurvrouw eetsmakelijk te kunnen wensen. Mijn buurvrouw heeft geblondeerd haar, naaldhakken, lange rode nagels, roze lippen, een norse blik en een air van ik ben hier niet. Niet echt een gesprekspartner, dus als snel ga verder met het opnemen van het landschap onder mij en de wolken in de verte. In de wolken, ik begin te mijmeren. Heb ik alles wel in mijn koffer gestopt, heb ik iedereen wel gedag gezegd (zo niet, dan alsnog daaaaagggggg!), heb ik ........ Kdang. Met beide voeten aan de grond. Geen tijd meer om te twijfelen, want vlucht KL1395 is geland op Pulkovo airport. Laat het avontuur beginnen!
25.VIII.07

Kalasjnikov

Momenteel lees ik het boek 'Duizend schitterende zonnen', gesitueerd in Afghanistan, Kabul, te midden van de oorlogen, waar eerst de sovjets, vervolgens de Mujahedin en nu de Taliban met kalasjnikovs rondlopen. Het boek spreekt erg tot de verbeelding en ik begin mee te leven met de hoofdpersonages. Maar daar wil ik het eigenlijk niet over hebben. Waar ik naar toe wil is dat ik soms gebeurtenissen uit gelezen romanverhalen in de werkelijkheid meen terug te zien.
Vroeg op de avond hadden wij de auto op een binnenplaats achtergelaten. Vanuit de ramen zouden we zo af en toe een oogje in het zeil kunnen houden. Op de binnenplaats stonden een aantal jeeps, westerse auto's en een minderheid aan afgedankte, roestende lada's en zjikoeli's dan elders. Het zou geen probleem op moeten leveren om er weer uit te komen en we zouden maar een uurtje of drie blijven, dus ook niet iemands 'plekje' kunnen innemen.
Drie uur later was de doorgang inderdaad vrij. Maar terwijl ik het portier opendoe, zie ik op het papiertje dat ik in mijn andere hand heb een rood zoeklicht voorbij schieten. Met gefronst voorhoofd kijk ik even om en op. Vreemd. Zodra de motor start en we willen wegrijden, zie ik het zoeklicht weer langs de muur voorbij schieten. Door het lezen van dit boek en omdat ik in Rusland ben, denk ik in eerste instantie dat het wel het zoeklicht van een kalasjnikov of ander scherpschuttersgeweer moet zijn. Ik sta er niet eens bij stil dat het ook een kind kan zijn dat met een laser speelt. Tsja, ben ik dan bevooroordeeld over Rusland?
27.VIII.07